ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΤΟ ΔΑΣΙΚΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΤΣΙΝΤΖΙΝΩΝ ΚΑΙ ΝΟΤΙΟΥ ΠΑΡΝΩΝΑ


 

 

Τσίντζινα, Ιανουάριος 2008,

 

Αναμφίβολα θετικό γεγονός τέσσερις μήνες μετά τις πυρκαγιές, συνιστά η γενικότερη ευαισθητοποίηση των πολιτών για την πρόληψη αλλά και την ταχύτερη αποκατάσταση των καμένων περιοχών. Στα Τσίντζινα ειδικότερα, δεκάδες Τσιντζινιώτες, φίλοι και επισκέπτες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να συμμετάσχουν σε οποιαδήποτε οργανωμένη προσπάθεια.

 

Τις πρώτες ημέρες μετά τις πυρκαιές, οι τοπικές αρχές και το Δασαρχείο φάνηκε να οροθετούν σωστά τις προτεραιότητες αποκατάστασης. Η αρχή έγινε με την εσπευσμένη κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων και με την παροχή συνεχούς ροής ζωοτροφών στους πληγέντες κτηνοτρόφους. Η κατασκευή αντιπλημμυρικών ήταν απαραίτητη και για την οποιαδήποτε μελλοντική προσπάθεια αναδάσωσης. Στο επικλινές και γενικά βραχώδες έδαφος του Πάρνωνα, χωρίς τη διατήρηση του λεπτού επιφανειακού στρώματος από χώμα στη θέση του, ολόκληρα τμήματα του βουνού κινδυνεύουν με ερημοποίηση.

 

 

Μιά από τις περισσότερο πληγείσες περιοχές, είναι η περίμετρος των Αγριάνων. Ειδικότερα ο λόφος Μπήλια στο δυτικό άκρο του χωριού, παρουσιάζει μεγάλο κίνδυνο κατολίσθησης του επιφανειακού χώματος, το οποίο συγκρατείτο στη θέση του από τη βλάστηση της περιοχής. Ένα μεγάλο μέρος από το επιφανειακό χώμα της Μπήλιας κύλισε στο χωριό μετά από μιά ισχυρή καταιγίδα, λίγες μόνο μέρες μετά τις φωτιές. Χρειάστηκε να επέμβουν μπολντόζες για την απομάκρυνση της λάσπης, ενώ ο καθαρισμός των δρόμων του χωριού και των αυλών των σπιτιών συνεχίστηκε για αρκετές ημέρες.

 

Μπροστά στο γενικευμένο κίνδυνο, κάτοικοι των Αγριάνων μαζί με εκ καταγωγής συμπατριώτες τους στην Αθήνα, Σπάρτη και αλλού, σύστησαν έναν άτυπο «Σύλλογο», ο οποίος αποδείχτηκε ιδιαίτερα αποτελεσματικός μέχρι στιγμής στο να τραβήξει δημοσιότητα αλλά και να πιέσει τις διάφορες εμπλεκόμενες δημόσιες υπηρεσίες να κινηθούν ταχύτερα. Περισσότερα, στο δικτυακό τους τόπο, www.agrianoi.blogspot.com

 

Αντίστοιχη κίνηση δεν συγκροτήθηκε στα Τσίντζινα, παρά το μεγάλο αριθμό Τσιντζινιώτών, φίλων και τακτικών επισκεπτών, οι οποίοι αναζητούσαν ουσιαστικά «συντονιστικό» φορέα. Ωστόσο αυτό το αρχικό «κενό» ήταν μάλλον ευτυχής συγκυρία:

 

Το παράδειγμα της Μπήλιας είναι χαρακτηριστικό και άλλων περιοχών γύρω από τα Τσίντζινα. Η απομάκρυνση του λιγοστού επιφανειακού χώματος από τις βροχές και τον άνεμο, θα μπορούσε να οδηγήσει ολόκληρες περιοχές του καμένου δάσους σε απερήμωση, χωρίς σημαντική προοπτική μελλοντικής αναδάσωσης.

 

Σύμφωνα με τη Δασική Υπηρεσία, η οποία παραμένει ο πιό έγκυρος και υπεύθυνος φορέας για την προστασία και την αποκατάσταση του δάσους, αυτό που αρχικά χρειαζόταν ήταν η άμεση έναρξη αντιπλημμυρικών εργασιών (βλ. φωτογραφίες). Σε μεγάλο βαθμό οι εργασίες αυτές έχουν όντως παραγματοποιηθεί, τουλάχιστον όπου το δάσος ήταν εύκολα προσβάσιμο.

 

Ταυτόχρονα, ήταν –και παραμένει- εξαιρετικά σημαντικό το να κρατηθούν τα ζώα αλλά και η άστοχη ανθρώπινη παρουσία, μακριά από τις καμένες περιοχές. Τούτο, ώστε να διευκολυνθεί η φυσική σπορά κατά την εποχή του φθινοπώρου και της άνοιξης, και να μπορέσουν τα νέα φυτά και δενδρύλλια να αναπτυχθούν και να αρχίσουν να μεγαλώνουν. 

 

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Δασική Υπηρεσία έχει ήδη συλλέξει περισσότερους από 130 σάκκους με κουκουνάρια, τα οποία στάλθηκαν προς αποξήρανση και καλλιέργεια του σπόρου. Tους μήνες Φεβρουάριο & Μάρτιο, ειδικευμένοι εργάτες αναμένεται να τοποθετήσουν τους καλλιεργημένους σπόρους σε καμένες περιοχές, αρχίζοντας από εκεί όπου οι ανάγκες φαίνονται μεγαλύτερες.

 

Υπάρχει σχετική έλλειψη από μικρά δενδρύλλια στα φυτώρια, αλλά η ταυτόχρονη δενδροφύτευση από το υπάρχον απόθεμα αναμένεται να δρομολογηθεί κατά την ίδια εποχή. Εθελοντές θα μπορούσαν να προσφέρουν πολύτιμη βοήθεια, καθώς για τη δενδροφύτευση δεν απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις, παρά βασική χειρωνακτική εργασία, κατάλληλα εργαλεία και νερό. Εθελοντές, είτε μεμονωμένα, είτε στα πλαίσια συλλογικής προσπάθειας, θα ήταν σκόπιμο να επικοινωνούν με τη Δασική Υπηρεσία για οδηγίες ή και για τον καλύτερο συντονισμό της οποιασδήποτε οργανωμένης προσπάθειας.  

 

Εν τω μεταξύ, ειδικοί επιστήμονες έχουν καταθέσει στις αρμόδιες υπηρεσίες τις παρακάτω προτάσεις σχετικά με έργα υποδομής και αναδάσωσης:

 

·        Κατά προτεραιότητα κατασκευή του κατά το δυνατόν ευρύτερου δικτύου από αντιπυρικές ζώνες και δασικές οδούς, για την ανάσχεση της εξέλιξης τυχόν νέων πυρκαιών σε συμπαγές δασικό σύμπλεγμα, αλλά και γα την ευκολότερη πρόσβαση των επίγειων δυνάμεων δασοπυρόσβεσης. Η Νομαρχία Λακωνίας, ο Δήμος Θεραπνών και η Δασική Υπηρεσία είναι μερικοί από τους κρατικούς φορείς που θα αναλάβουν την υλοποίηση αυτού του έργου.

·        Κατασκευή νέων δεξαμενών πυρόσβεσης μεγάλης χωρητικότητας (άνω των 30 τόννων) σε επιλεγμένα σημεία του δάσους. Τουλάχιστον τρείς αναμένεται να κατασκευαστούν σε περιοχές γύρω από τα Τσίντζινα, συμπεριλαμβανομένης και μιάς κοντά στη Μονή Αγ. Αναργύρων. Οι δεξαμενές αυτές αποδείχτηκαν ιδιαίτερα χρήσιμες στις πρόσφατες πυρκαιές. Το νερό μπορεί εύκολα να αναπληρωθεί από τα διαθέσιμα μέσα, ή αντίστροφα, να ανεφοδιάσει σύντομα τα πυροσβεστικά οχήματα και τα βυτία των εθελοντών πυροσβεστών. Η ύπαρξη κοντινών δεξαμενών στα Τσίντζινα (Καργιά, Αγ. Βασίλειος κ.λ.π.) επέτρεψε τον άμεσο ανεφοδιασμό των ελικοπτέρων. Ιδιαίτερα τα Erickson-S64 μπορούσαν να ανεφοδιάζονται εύκολα από αυτές, εκτελώντας μία ρίψη ανά 7-15 λεπτά στα περισσότερα κοντινά μετωπα.

·        Τη συνεχιζόμενη υποβοήθηση της φυσικής σποράς στο δάσος, η οποία αναμένεται να δώσει ορατά αποτελέσματα σε 3-5 χρόνια.

·        Την επιλεγμένη δενδροφύτευση, με ιδιαίτερη προσοχή σε περιοχές υποβοηθούμενης φυσικής σποράς, ώστε να μην εκτεθούν σε κίνδυνο τα νεαρά φυτά.

·        Την αναμονή για νέα βλάστηση σε φαινομενικά καμένα δέντρα. Ένας αρκετά μεγάλος αριθμός από αυτά αναμένεται να βλαστήσει εκ νέου (βλ. φωτογραφίες), μέσα σε χρονικό διάστημα ενός εως δύο ετών. Οι αρκετές βροχοπτώσεις του Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου, επιτρέπουν αρκετή αισιοδοξία. Ή οποιαδήποτε, έστω μερική αναζωογόνηση καμένων δέντρων, πέρα από το αισθητικό αποτέλεσμα, υποβοηθεί τη φυσική σπορά.

·        Όπου δεν επανέλθουν τα δένδρα μέσα σε χρονικό διάστημα 2 ετών, η απομάκρυνσή τους πρέπει να γίνει με σχετική ταχύτητα, ώστε να διευκολυνθεί η μετέπειτα φυσική αναδάσωση.

·        Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η άμεση τεχνητή φύτευση ελάτων ίσως δεν είναι τόσο επιτυχής, καθώς τα νεαρά έλατα είναι αρκετά ευαίσθητα στον ήλιο και τη ζέστη. Κατά συνέπεια, το πιθανότερο είναι ότι η δενδροφύτευση αρχικά θα ξεκινήσει με πεύκα και άλλες ποικιλίες κωνοφόρων, μετά την ανάπτυξη των οποίων θα ακλολουθήσει απόπειρα στη «σκιά» τους να αναπτυχθούν έλατα.

 

Κατά συνέπεια, είναι προφανές ότι η γενικότερη αύξηση της θερμοκρασίας και η αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών στην περιοχή, επηρεάζουν άμεσα και την αποκατάσταση του ελατοδάσους του Πάρνωνα στην προηγούμενη κατάστασή του.

 

Οι εθελοντικές προσπάθειες αποκατάστασης αλλά και πρόληψης, θα ήταν σκόπιμο να αποτελέσουν το κύριο αντικείμενο ενός νέου Τσιντζινιώτικου συντονιστικού φορέα. Μία από τις δραστηριότητές του θα μπορούσε να είναι και η συγκρότηση ενός εθελοντικού σώματος δασοπυρόσβεσης στα πλαίσια της Γαλλικής Δύναμης, η οποία (βλ. και παρακάτω) αποδείχθηκε ιδιαίτερα αποτελεσματική το περισυνό καλοκαίρι. 

 

 (συνεχίζεται)


 

Συμπεράσματα από την πρόσφατη προσπάθεια δασοπυρόσβεσης τον Αύγουστο - Σεπτέμβριο 2007.

 

Μια ανασκόπηση όσων διαδραματίστηκαν κατά τις προσπάθειες δασοπυρόσβεσης τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο 2007 στη μείζονα περιοχή των Τσιντζίνων, επιτρέπει την εξαγωγή των παρακάτω βασικών συμπερασμάτων, σχετικά με τα αίτια –πέρα από τις καιρικές συνθήκες- της πρωτοφανούς έκτασης της δασικής καταστροφής:

 

·        Απουσία αντιπυρικών ζωνών και ικανού δικτύου δασικών οδών σε αρκετά σημεία του δάσους.

·        Ανεπαρκής και αποσπασματική παρουσία εναέριων μέσων τις πρώτες ημέρες. Τα πολλαπλά μέτωπα σε όλη τη νότια Ελλάδα διέσπασαν τον όγκο των αεροσκαφών και ελικοπτέρων, ενώ δεν έφτασαν έγκαιρα στα Τσίντζινα τα ελικόπτερα Erickson S-64. τα οποία στη μετέπειτα προσπάθεια αποδείχτηκαν ιδιαίτερα αποτελεσματικά.

·        Ερωτηματικά ως προς την ικανότητα, επάρκεια αλλά και  στρατηγική μιας ήδη καταπονημένης πυροσβεστικής δύναμης. Οι μαρτυρίες κατοίκων είναι ιδιαίτερα καυστικές ειδικά για δύο περιπτώσεις: Τη διάβαση της φωτιάς από την Καργιά προς τα Τσίντζινα στις 27 & 28 Αυγούστου, επίσης και για την πρωτοφανή καταστροφή στις Φυτιές & Μουριά το απόγευμα της 2ας Σεπτεμβρίου, λόγω αιφνίδιας απόσυρσης της πραγματικά μεγάλης εναέριας δύναμης, τις πρώτες απογευματινές ώρες. Και τα δύο αυτά συμβάντα οφείλονταν σε μάλλον προβλέψιμες αναζωπυρώσεις. Οι αξιωματικοί της πυροσβεστικής αγνόησαν επανηλημμένα τα σχόλια των ντόπιων. Κυριότερα, δεν είναι γνωστό αν ζητήθηκαν υπηρεσιακά ευθύνες από τους αξιωματικούς της πυροσβεστικής για τυχόν ευθύνες τους στα δύο αυτά συμβάντα.

·        Η απουσία ειδικά εκπαιδευμένης και κατάλληλα εξοπλισμένης πυροσβεστικής δύναμης, αντίστοιχης με το Γαλλικό κλιμάκιο, το οποίο άφησε εξαιρετικές εντυπώσεις για το χειρισμό και την αποτελεσματικότητά του.

 

Αντίθετα, οι παρακάτω παράγοντες αποδείχτηκαν ιδιαίτερα σημαντικοί για την καταστολή των πυρκαγιών:

 

·        Οι τεχνητές υδατοδεξαμενές που είχαν κατασκευαστεί σε διάφορα σημεία του δάσους. Η ύπαρξή τους επέτρεψε –μεταξύ άλλων- τον ταχύ ανεφοδιασμό των επίγειων και ιδιαίτερα, των ελικοπτέρων τα οποία, ανεφοδιαζόμενα, ήταν σε θέση να πραγματοποιήσουν μία ρίψη ανά 7-15 λεπτά.

·        Τα πολυάριθμα βυτιοφόρα των τρακτέρ, υποβοηθούμενα από πλήθος εθελοντών. Τα τρακτέρ αποδείχτηκαν ιδιαίτερα αποτελεσματικά στο να διεισδύουν ταυτόχρονα σε πολλά σημεία του μετώπου, περικυκλώνοντας τη φωτιά και επιτηρώντας ιδιαίτερα αποτελεσματικά για τυχόν αναζωπυρώσεις μετά την κατάσβεση.

·        Ο μεγάλος συγκριτικά πληθυσμός δένδρων ελάτης συγκριτικά με τα περισσότερο εύφλεκτα πεύκα και κέδρα. Τα πεύκα αποδείχθηκαν ο βασικός «αγωγός» της φωτιάς, ενώ στα σημεία που τα μέτωπα συναντούσαν συμπαγείς συστάδες ελάτων, επιβραδύνονταν σημαντικά (απουσία ισχυρών ανέμων). Σε αρκετές περιπτώσεις, η φωτιά περνούσε κάτω από τα έλατα, καίγοντας τα επιφανειακά φρύγανα (χωρίς ανάφλεξη των ελάτων) και όταν συναντούσε εκ νέου πεύκα, δημιουργείτο τοπική αναζωπύρωση.

·        Η παρουσία της πολυάριθμης, έμπειρης και καλά εξοπλισμένης Γαλλικής δύναμης, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για την ανάπτυξη αντίστοιχων εθελοντικών ή τακτικών σωμάτων και στην Ελλάδα.

 

Πατήστε εδώ για φωτογραφίες από την προσπάθεια δασοπυρόσβεσης.

 

  

 

Tsintzina - Home